Laatst werd mijn vrouw bestolen in een winkel in Amsterdam. We waren met de kinderen en hadden allebei niet goed opgelet. In een onbewaakt moment was haar handtas weg. Alles erin, portemonnee, sleutels, autopapieren. In eerste instantie waren we allebei ongelooflijk boos. Op de dief, dat iemand misbruik maakt van de situatie dat wij onze handen vol hadden aan onze kinderen en dus kwetsbaar waren. Vervolgens waren we boos op elkaar:
Ik: ‘Je laat toch je tas met alles erin niet zomaar onbeheerd aan de kinderwagen hangen?’,
Mijn vrouw: ‘Waarom heb jij dan niet even op de kinderen gelet?’
Emoties kunnen je behoorlijk in de weg zitten, waardoor je niet ziet wat er eigenlijk moet gebeuren. Want je hebt er op zo’n moment helemaal niets aan als je elkaar de schuld geeft.
We zitten zo in elkaar dat we dingen complexer maken dan ze eigenlijk zijn. De meeste mensen, inclusief ik, zijn echt keien om alles met elkaar te verbinden, liefst nog in rampscenario’s. Denken in problemen. Zo ging het op dat emotionele moment door mijn hoofd heen: ‘Moeten we misschien niet uit Amsterdam verhuizen? Dit is toch eigenlijk geen omgeving om met kinderen te wonen.’ Een begrijpelijke gedachte, maar op dat moment helemaal niet relevant. Of een andere: ‘Mijn vrouw let ook nooit op haar tas’. Van het zelfde kaliber.
De kunst is om de situatie te kunnen bekijken zonder in een emotie te schieten. Maar hoe doe je dat, als een ingebakken denkgewoonte je dwars zit? Vooral in ons geval als gevoelens van onveiligheid en schuld getriggerd worden.
De sleutel tot omgaan met emoties is om een denkproces te hebben wat tegen onze neiging om in ‘problemen te denken’ in gaat. Dat denkproces kennen we allemaal al. Sommigen noemen het denken in mogelijkheden, denken in uitdagingen, ik noem het denken in uitkomsten, omdat dat specifieker is, en goed te integreren is in je workflow.
Hoe ga je meer denken in uitkomsten?
Stel, je maakt iets mee, zoals hierboven beschreven. Natuurlijk zullen er emoties bij komen, dat is niet te voorkomen, en daar is ook niets mis mee. Maar je wilt er niet te lang in blijven hangen. Dus als de emoties gedaald zijn, stel je jezelf een een 2 tal vragen:
1. Wat is eigenlijk mijn gewenste uitkomst? – Meestal is dat genoeg om een verhelderend denkproces te triggeren. Mocht dat niet voldoende zijn, kan je jezelf ook nog vragen:
Hoe ziet het er uit?
Hoe is de situatie dan anders dan dat hij nu is?
Wat is het resultaat?
In mijn voorbeeld zou dat zijn:
‘Even wachten, nu ik denk dat mijn gewenste uitkomst is dat mijn paniekgevoelens over wat iemand met onze bankpassen en sleutels zou kunnen doen, dat die gevoelens gedaald zijn. En als ik denk hoe dat eruit ziet is het eigenlijk heel simpel: Al mijn bankpassen zijn geblokkeerd.’
Dit is een belangrijk moment. We hebben nu een gewenste uitkomst: ‘Bankpassen – geblokkeerd’
2. En wat moet ik daarvoor doen? Is een vraag die daarna vanzelf op komt.
Weer naar het voorbeeld:
Bij mij kwam daarna op: ‘Ik moet nu gewoon even bellen met de bank. Even kijken, heb ik het telefoon nummer. Even zoeken op mijn telefoon. Ja, gevonden.’ Uiteindelijk is het mij gelukt om mijn bankpas te blokkeren, maar wat interessanter is dat wat er in mijn mindset gebeurde. Op het moment dat ik aan de gang ging om mijn gewenste uitkomst te realiseren, daalde mijn gevoel van woede en slachtofferschap. Ik kon het nare gevoel moeiteloos loslaten.
Hoe je ervoor kan zorgen dat je deze denkgewoonte krijgt
Je zult beter kunnen omgaan met emoties als deze denkgewoonte in je systeem zit. Daarmee bedoel ik zowel letterlijk een systeem, in de vorm van een persoonlijke workflow ala Getting Things Done. Maar wat nog belangrijker is, dat het een denkgewoonte is geworden. En een denkgewoonte krijg je door het elke dag te doen. Dus elke dag als je je mailbox leegmaakt jezelf afvragen: wat is mijn gewenste uitkomst, en wat moet ik daarvoor doen. Dan zit het op een gegeven moment zo ingebakken dat je het niet meer vergeet.
Deze denkgewoonte consequent toepassen maakt een enorm verschil in hoe je dingen beleeft. Dit is wat psychologen zelfbekrachtiging noemen, en als je dat maar vaak genoeg doet, dan is dat de meest effectieve manier om jezelf te veranderen. De hele dag door geef je jezelf de boodschap: ‘Ik heb mijn eigen roer stevig in handen en ik boek vooruitgang door concreet iets te doen’. Omgekeerd is het gevoel geen vooruitgang te boeken in je werk of je leven zo’n beetje de grootste frustratie die er is, en kan leiden tot burn-out en depressie.
